Жоғары білім мен бизнестің өзара әрекеттесуінің халықаралық модельдерін зерттеу және талдау

Білім беру қызметтері – бұл пайдасын ең алдымен оны тұтынушы (тұлға мен мемлекет) алатын тауар. Бұл тақырып аясында жұмыс күшінің сапасы, жоғары табыс деңгейі, жұмысшылардың жоғары жалақысы және тұрақты экономикалық өсу сияқты аспектілер маңызды. Мұның бәрі білім беру қызметтерінің инвестициялық сипатын анықтайды. Демек, білім беру деп оның бизнеспен өзара іс-қимылы контекстінде нарық талаптарына, мәдениеттің жай-күйіне, ғылым мен техникадағы өзгерістерге сәйкес білікті жұмыс күшін даярлау жүзеге асырылатын, сондай-ақ қоғамның серпінді дамуына және ұлттық (аймақтық) экономиканың бәсекеге қабілеттілігінің өсуіне бағдарланған әлеуметтік институт деп түсінуге болады. Қазіргі кезеңде жоғары білім беру жүйесінде жүргізіліп жатқан реформалар көптеген мәселелер мен міндеттерді әлі де шешілмеген күйінде қалдыруда. Қазақстанда іске асырылатын білім беру мен ғылымды дамытудың 2020– 2025 жж. арналған мемлекеттік бағдарламасы білім беру мекемелері, бизнес және қоғам арасындағы өзара қарым-қатынастардың жаңа деңгейін талап етеді. Бизнес жоғары мектептің міндеттерін де, қиындықтарын да түсінетіні сөзсіз және жалпы кәсіби стандарттарды әзірлеу, білім беру бағдарламаларының мазмұнын қалыптастыру, инновациялық білім беруді дамытудағы еңбек нарығының қажеттіліктерін мониторингтеу сияқты үрдістерге қатысуға дайын. Алайда, экономикалық, басқарушылық және құқықтық аспектілерді қамтитын жүйелік тәсілге негізделген ЖОО мен бизнестің өзара іс-қимылының жаңа тиімді модельдері мен тетіктері қажет. Зерттеудің мақсаты жоғары сапалы инновациялық білім беруді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін жоғары оқу орындары мен бизнес-құрылымдар арасындағы өзара іс-қимыл модельдерін жетілдіру бойынша теориялық, практикалық, әдістемелік ұсынымдар әзірлеу болып табылады.

1. Шудегов В.Е. Интеграция науки и образования как необходимое условие инновационного развития экономики России // Аналитический вестник. – 2021. – № 25(313). – С. 13.

2. Etzkowitz H., Zhou C. The triple helix: University-industry-government innovation and entrepreneurship. Routledge, 2017.

3. Guerrero M. Entrepreneurial universities in two European regions: A case study comparison // The journal of technology transfer. 2014. V. 39. No. 3. P. 415–434.

4. Ramos-Vielba I., Fernández-Esquinas M. Beneath the tip of the iceberg: exploring the multiple forms of university-industry linkages // Higher Education. 2012. V. 64. No. 2. P. 237–265.

5. OECD. University-Industry Collaboration New Evidence and Policy Options. OECD Publishing, 2019.

6. Rosli A. et al. The long-term impact of engaged scholarship: how do SMEs capitalise on their engagement with academics to explore new opportunities? // International Small Business Journal. 2018. V. 36. No. 4. P. 400–428.

7. Кудряшова Е.В., Сорокин С.Э., Бугаенко О.Д. Взаимодействие университетов со сферой про- изводства как элемент реализации «третьей миссии» // Высшее образование в России. – 2020. – № 5. – С. 9–21.

8. Meyer-Krahmer F., Schmoch U. Science-basedtechnologies: university-industryinteractionsinfour fields // Research policy. 1998. V. 27. No. 8. P. 835–851.

9. Monjon S., Waelbroeck P. Assessing spillovers from universities to firms: evidence from French firmlevel data // International Journal of Industrial Organisation. 2003. V. 21. No. 9. P. 1255–1270.

10. De Fuentes C., Dutrénit G. Best channelssof academia-industryinteraction for long-termbenefit // Research Policy. 2012. V. 41. No. 9. P. 1666–1682.

11. Cohen W.M., Nelson R.R., Walsh J.P. Links and impacts: the influence of public research on industrial R&D // Management science. 2002. V. 48. No. 1. P. 1–23.

12. D’Este P., Patel P. University-industry linkages in the UK: What are the factors underlying the variety of interactions with industry? 2007. V. 36. No. 9. P. 1295–1313.

13. Pavlova I., Burenina M. University-industry cooperation in the context of the regional innovation system in Russia: A case of the Tomsk region // Journal of Eastern Europe Research in Business and Economics. 2016. V. 2016. P. 415–623.

14. Павлова Е.А., Нгуен Е.Х. Анализ моделей взаимодействия вузов и бизнеса и рекомендации для вузов Вьетнама // ФГАОУ ВО “Национальный исследовательский университет ИТМО”. – 2022. URL: https://fundamental-research.ru/ru/article/.

15. Гибсон М. Бизнес и высшее образование: опыт взаимодействия в Великобритании / М. Гибсон, А.Ю. Афонин // Университетское управление: практика и анализ. – 2004. – № 4(32). – С. 53–66.

16. Взаимодействие системы высшего профессионального образования и бизнеса как фактор развития. – 2022. URL: //http://www.aup.ru/books/m1524/2_2.htm.