Жаһандық кәсіпкерлік және даму индексі негізінде Қазақстандағы кәсіпкерлік белсенділік ортасын бағалау

Кәсіпкерлік сектор экономикада өсу мен инновацияның платформасы ретінде маңызды рөл атқарады. Кәсіпкерлік белсенділігі жоғары өңірлерді зерттей отырып, құнды ақпарат алуға болады. Дегенмен, кәсіпкерлікке әртүрлі өзара байланысты күштер мен субъектілер әсер ететінін түсіну өте маңызды. Кәсіпкерлік қызметке қолайлы орта құру бірнеше себептерге байланысты. Біріншіден, бұл нарықтық реформалардың негізгі бағыты бола отырып, жоспарлы экономикадан нарыққа бағытталған экономикаға көшуді жеңілдетеді. Екіншіден, кәсіпкерлік тиімді саясатты және кәсіпкерлерді қолдау үшін қолайлы бизнес-ортаны талап ететін құрылымдық мемлекеттік реформа болып саналады. Сонымен қатар, кәсіпкерлік әлеуетті дамытуға ықпал ететін факторларды зерттеу кәсіпкерлік мәдениетті қалыптастыру және кәсіпкерлікті қолдау стратегияларын әзірлеу үшін өте маңызды. Кәсіпкерлікке әсер ететін факторларды түсіну әлеуметтік теңсіздікті жою, репродуктивті процестердің тұрақтылығын қамтамасыз ету және тұрақты экономикалық өсуге қол жеткізу үшін маңызды. Кәсіпкерлік адамдарға әлеуметтік-экономикалық мәртебесін жақсартуға, теңсіздікті азайтуға, экономикалық өсуді ынталандыруға және жұмысқа орналасуға мүмкіндік береді. Ғылыми зерттеулер әртүрлі елдердегі кәсіпкерлік қызмет ортасын зерттегенімен, Қазақстандағы кәсіпкерлік қызмет ортасы туралы әдебиеттердің саны шектеулі. Сондықтан бұл зерттеу Жаһандық кәсіпкерлік және даму индексі (GEDI) тәсілін қолдана отырып, Қазақстандағы кәсіпкерлік белсенділік ортасын бағалауға арналған.

1. Acs Z.J., Autio E., Szerb L. National systems of entrepreneurship: Measurement issues and policy implications // Research policy. 2014. No. 3. P. 476–494.

2. Audretsch D.B. et al. Necessity or opportunity? Government size, tax policy, corruption, and implications for entrepreneurship // Small Business Economics. 2022. No. 4. P. 2025–2042.

3. Kulanov A. et al. Investment climate and its influence on the development of entrepreneurship: practice of the Republic of Kazakhstan // Entrepreneurship and Sustainability Issues. 2020. No. 2. P. 421.

4. Auezkanov A.B. Entrepreneurial activity is an objective basis for the organization of small business // Finance of Kazakhstan. 2009. No. 3. P. 73–76.

5. Fritsch M., Mueller P. Effects of new business formation on regional development over time // Regional Studies. 2004. P. 961–975.

6. Ács Z.J. et al. Global entrepreneurship and development index. London: Springer International Publishing, 2016.

7. World Economy: Textbook / Edited by Prof. Bulatov A.S. M.: Yurist, 2000. P. 734 .

8. Szerb L., Komlósi É., Páger B. Measuring Entrepreneurship and Optimizing Entrepreneurship Policy Efforts in the European Union // CESifo DICE Report. 2016. P. 8–23.

9. Ács Z.J., Szerb L., Ortega-Argilés R., Aidis R., Coduras A. The regional application of the global entrepreneurship and development index (GEDI): The case of Spain // Regional Studies. 2015. No. 49(12). P. 1977–1994.

10. Acs Z. et al. How is entrepreneurship good for economic growth // Innovations. 2006. No. 1. P. 97–107.

11. Liñán F. et al. Necessity and opportunity entrepreneurship: The mediating effect of culture // Revista de Economía Mundial. 2013. No. 33. P. 21–47.

12. Naudé W. Entrepreneurship, developing countries, and development economics: new approaches and insights // Small business economics. 2010. No. 34. P. 1–12.

13. Szerb L., Trumbull W.N. Entrepreneurship development in Russia: is Russia a normal country? An empirical analysis // Journal of Small Business and Enterprise Development. 2018. No. 6. P. 902–929.

14. Acs Z.J. et al. Entrepreneurship, institutional economics, and economic growth: an ecosystem perspective // Small Business Economics. 2018. No 51. P. 501–514.

15. Kautonen T., Van Gelderen M., Fink M. Robustness of the theory of planned behavior in predicting entrepreneurial intentions and actions // Entrepreneurship theory and practice. 2015. No.3. P. 655–674.

16. Beugelsdijk S., Noorderhaven N. Entrepreneurial attitude and economic growth: A cross-section of 54 regions // The Annals of Regional Science. 2004. No. 38. P. 199–218.

17. Harris M., Gibson S. An examination of the entrepreneurial attitudes of US versus Chinese students // American Journal of Entrepreneurship. 2008. No. 1. P. 1.

18. örnqvist M.L., Leffler E. Fostering an entrepreneurial attitude–challenging in principal leadership // Education+ Training. 2014. No. 6. P. 551–561.

19. Raimbekov Z. et al. The effectiveness of logistics development and its impact on the economies of the countries along the silk road passing through Kazakhstan // Transport problems. 2018. P. 13.

20. OECD. Insights on the Business Climate in Kazakhstan. OECD Publishing. Paris, 2023. URL: https://doi.org/10.1787/bd780306-en (accessed: 15.02.2023)

21. Global Entrepreneurship Index URL: https://www.thegedi.org/global-entrepreneurship-anddevelopment-index/ (accessed: 1.04.2023)

22. Weaver K.M., Liguori E.W., Vozikis G.S. Entrepreneur Business Climate Perceptions: Developing a Measure and Testing a Model // Journal of Applied Business and Economics. 2011. No.12. P. 95–104.

23. Kydyrova Z.S., Satymbekova K.B., Kerimbek G.E., Nurgalieva A.A., Ilyas A.A., Zhalbinova S.K., Kanafina A.T. Entrepreneurship Development and Business Climate of Kazakhstan // International Journal of Environmental and Science Education. 2016. P. 6381–6393.