Инновациялық туризмді дамытудың теориялық аспектілерi

Зерттеу тақырыбының өзектілігі бүгінгі таңда инновациялық қызметтің көптеген салаларда, соның ішінде туризмде де қажеттігімен сипатталады. Дамып келе жатқан туризм индустриясы бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін жаңа тәсілдерді табуы қажет. Туристерді өз қызметіне қызықтыру мүмкіндігі тұрақты табыс пен бизнесті дамытудың кепілі, оған компанияны басқалардан ерекшелендіретін инновациялар да ықпал етеді. Инновациялық қызметтегі өзгерістердің ауқымы мен динамикасы осы саладағы ғылыми білімдер мен тәсілдерді зерттеу, жүйелеу және ретке келтіру қажеттілігін анықтады. Осылайша зерттеу нысаны туризмдегі инновациялық үрдістер болды. Жұмыстың мақсаты – инновациялық туризмнің мәні мен маңызын ашу. Ол үшін мақалада туризм индустриясындағы инновация, инновациялық белсенділік, инновациялық үдеріс, инновация терминдерін анықтаудағы қолданыстағы тәсілдерге жан-жақты талдау жасалды. Зерттеу нәтижелерінің мәселе бойынша зерттеумен айналысатын ғалымдар мен білім алушылар, туристік фирмалар инновациялық өнімдер мен қызметтерді енгізу жөніндегі жоспарларды әзірлеу және іске асыру үшін, сондайақ мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар Қазақстанның туристік саласын дамытудың стратегиялық және тактикалық жоспарларын әзірлеу мақсатында пайдаланылуы мақаланың ғылыми-тәжірибелік маңыздылығын айқындайды. Зерттеу теориялық талдаудың талдау және синтез, индукция және дедукция әдістеріне негізделген. Зерттеу барысында туризм индустриясындағы инновацияның негізгі ерекшеліктері анықталды. Талдау нәтижесі инновациялық туризмге берілген авторлық анықтама болды.

1. Carvalho L., Costa T. Tourism Innovation – A Literature Review Complemented by Case Study Research. Book of Proceeding. International Conference on Tourism & Management Studies – ALGARVE // Tourism & Management Studies. 2011. Vol. 1. URL: https://www.tmstudies.net/index.php/ectms/article/view/173/211

2. Bellon B. L’Innovation créatrice. Paris: Arte éditions/Économica. 2002. 232 p.

3. Закон Республики Казахстан от 27 декабря 2021 года № 87-VII «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам промышленной политики». URL: https://online.zakon.kz/Document/?doc_id=32652336&pos=74;-60#pos=74;-60 (дата обращения: 07.07.2023)

4. Маматова Н.А., Маматов А.В. Теории инноваций. Учебное пособие. – Белгород: ИД «Белгород», НИУ «БелГУ», 2017. – 100 с.

5. Вертакова Ю.В., Симоненко Е.С. Управление инновациями: теория и практика. Учебное пособие. – М.: Эксмо, 2008. – 432 с.

6. Сурин А.В., Молчанова О.П. Инновационный менеджмент. Учебник. – М.: ИНФРА-М, 2008. – 368 с.

7. Квеско Р.Б., Квеско С.Б. Инновационный менеджмент. Учебное пособие. – Томск: Изд-во Томского политехнического университета, 2009. – 160 с.

8. Cooke I., Mayers P. Introduction to Innovation and Technology Transfer. Boston: Artech House, Inc., 1996. – 235 p.

9. Omeizel D.G. Innovativeness in Tourism: Model Development // Procedia Economics and Finance. 2015. P. 750–756.

10. Сандыбаев А. Стратегические инновации в туризме. Концептуальный и обзорный подход // Международный журнал исследований в области туризма и гостеприимства (IJRTH). – 2016. – Том 2. – Выпуск 4. – С. 5–10.

11. Rodriguez I., Williams A., Hall C.M. Tourism innovation policy: implementation and outcomes // Annals of Tourism Research. – 2015.

12. Gorochnaya V., Mikhaylov A., Plotnikova A., Mikhaylova A. The Interdependence Between Tourism and Innovation Activity in the Western Borderlands of Russia // GeoJournal of Tourism and Geosites. 2021. № 34(1). P. 147–154.

13. Kazmina L., Provotorina V., Makarenko V., Petrenko A. Don State Technical University, Rostov-on-Don, Russia. 2020.

14. Shevchenko E., Kazmina L. Digitization and technological innovations in tourism of the Rostov region (the case of mobile applications for smartphones). Don State Technical University, Rostov-on-Don, Russia. 2021.

15. Alonso-Almeida M.M., Rocafort A., Borrajo F.J. Shedding Light on Eco-Innovation in Tourism: A Critical Analysis // Sustainability. 2016. No. 8(12). P. 1262. URL: https://doi.org/10.3390/su8121262

16. Divisekera S., Nguyen V.K. College of Business, Victoria University, Melbourne 8001, Australia. 2018.

17. Panifluk E. Management of the Tourist Region – Identification of the determinants of Innovation Department of Engineering Management. Bialystok University of Technology. Bialystok, POLAND. 2021.

18. Alegre I., Berbegal-Mirabent J. Social innovation success factors: Hospitality and tourism social enterprises // International Journal of Contemporary Hospitality Management. 2016. No. 28(6). P. 1155–1176. URL: https://doi.org/10.1108/IJCHM-05-2014-0231

19. Weinfield A. Tourism Diversification and Its Implications for Smart Specialisation School of Marketing and Management. Coventry University, UK. 2016. URL: adi.weidenfeld@coventry.ac.uk

20. United Nations. World Investment Report. United Nations Conference on Trade and Development. New York and Geneva. 2004. URL: https://digitallibrary.un.org/record/530879?ln=ru

21. Gallouj F., Savona M. Towards a theory of innovation in services: a state of the art in F. Gallouj and F. Djellal (eds). The Handbook of Innovation and Services: A Multi-disciplinary Perspectiv. Cheltenham, UK and Northampton, MA, USA: Edward Elgar. 2010. P. 27–48.

22. UNWTO Tourism highlights. 2016. URL: http://www.eunwto.org/doi/pdf/10.18111/9789284416899 (accessed: April 8, 2016)

23. Hall B.H. Innovation and productivity // Nordic Economic Policy Review. 2011. P. 167–204. URL: https://econpapers.repec.org/paper/unmunumer/2011028.htm

24. Hall C.M., Williams A. Tourism and Innovation. Routledge, London, 2008. 280 p.

25. Porter M. Clusters and the New Economics of Competition // Harvard Business Review. 1998. No. 76. P. 77–90

26. Новиков В.С. Инновации в туризме. – М.: ИЦ «Академия», 2007. – 208 с.

27. Coccia M. Classifications of Innovations Survey and Future Directions // Ceris-Cnr, W.P.N. Torino, Italy. 2006.