Қазақстанның ұлттық брендін жаһандық кеңістікте ілгерілетуді талдау

Оң ұлттық бренд елдің бәсекеге қабілеттілігін арттыруда шешуші рөл атқарады. Осыған байланысты оның әлемдік экономикалық ортада ілгерілеуіне қатысты мәселелерді зерттеудің рөлі артып келеді. Бұл мақаланың мақсаты – негізгі мәселелік аспектілерді анықтау және оны ілгерілетуге байланысты ұсынымдар әзірлеу үшін Қазақстанның әлемдік кеңістіктегі брендінің ағымдағы жай-күйін зерттеу. Қазақстан брендін  жаһандық кеңістікте ілгерілетудің теориялық және тәжірибелік аспектілерін зерттеу үшін талдау, синтездеу, сараптамалық сауалнама, экстраполяция және графикалық бейнелеу әдістері пайдаланылды. Жүргізілген зерттеулер нәтижесінде Қазақстан брендінің құрылымдық атрибуттары нақтыланды, оның моделі С. Айнхольт алтыбұрышының тұжырымдамасы негізінде айқындалды. Мемлекеттің тартымдылығын өлшеудің ең оңтайлы құралы ретінде әлемдік рейтингтері нәтижелерін талдау Қазақстанның позициясының әртүрлі бағытын белгілеуге мүмкіндік берді. Соңғы бес жылдағы жаһандық бәсекеге қабілеттілік индексінің салыстырмалы талдауы мемлекет экономикасына инвестициялардың тартымдылығын анықтайтын факторлар бойынша елдің ұстанымдарының жақсарғанын көрсетті. Бренд-менеджмент эволюциясын зерттеу, сараптамалық сауалнама және Қазақстанның ұлттық брендін жаһандық кеңістікте ілгерілетуге жасалған SWOT-талдау нәтижелері бойынша ұлттық брендті қалыптастырудағы негізгі мәселелер айқындалды. Олардың бастысы – ұлттық брендті ілгерілетудің бірыңғай стратегиясының болмауы. Сондай-ақ цифрлық технологиялар саласындағы танымал брендтер, туристік брендтер, елдің тартымды имиджін жасауға азаматтардың жұмылдырылуының әлсіздігі де әсер етеді. Қазақстанның ұлттық брендін оның бірегейлігін анықтау және қолдау негізінде құрастыру кезеңдері ұсынылды. Зерттеу нәтижелері мемлекеттік органдардың Қазақстанның ұлттық брендін ілгерілету стратегиясын әзірлеуінде пайдаланылуы мүмкін.

1. Anholt S. Competitive Identity: A new model for the brand management of nations, cities and regions. Palgrave Macmillan. – London, 2007. 134 p. URL: https://doi.org/10.1057/9780230627727

2. Kotler P., Keller K. Framework for Marketing Management. Upper Saddle River: London: Pearson Education, 2012. 241 p.

3. Neumeier M. The Brand Gap: How to Bridge the Distance Between Business Strategy and Design. Berkeley, California: New Riders Publishing, 2003. 170 p.

4. Айнхольт С. Создание бренда страны // Бренд-менеджмент. – 2007. – № 1. – С. 57–64.

5. Овруцкий А.В. Социальные аспекты национального бренда (на примере Азербайджанской Республики) // Социодинамика. – 2021. – № 2. – С. 27–37. URL: https://doi.org/10.25136/2409-7144.2021.2.34946

6. Анищенко К.Л., Смык Г.Б. Национальный бренд как явление в международных экономических и политических отношениях // Либерально-демократические ценности. – 2009. – № 3–4. URL: https://liberal-journal.ru/PDF/15KLGK319.pdf (дата обращения: 04.04.2024)

7. Файзуллаев А. Страна как бренд. 2017. URL: https://www.gazeta.uz/ru/2017/04/19/country-branding/ (дата обращения: 04.04.2024)

8. Штанько М.А. Национальный бренд как основа государственного имиджа // Международный научно-исследовательский журнал. – 2015. – № 7(38). – С. 98–99.

9. Арпабаев Б.Т. Культурный брендинг Казахстана // Universum: филология и искусствоведение: электронный научный журнал. – 2023. – № 1(103). URL: https://7universum.com/ru/philology/archive/item/14875 (дата обращения: 04.04.2024)

10. Медеубаева Ж., Кенжалина Г. Формирование национального брендинга как основа имиджа Республики Казахстан в странах Центральной Азии // Bulletin D’Euorotalent-Fidjip. – 2019. – № 1. – С. 86–91. URL: https://elibrary.ru/item.asp?id=37392595 (дата обращения: 04.04.2024)

11. Атанова С.А. Казахстан и его национальный образ: между «мягкой силой» и «страной-брендом» // Ислам в современном мире. – 2019. – Т. 15. – № 1. – С. 169–184. URL: https://islamjournal.idmedina.ru/jour/article/view/693/432 (дата обращения: 04.04.2024)

12. Nation Brands Index. 2023. URL: https://www.ipsos.com/en/nation-brands-index-2022 (accessed: 04.04.2024)

13. Legatum Prosperity Index. 2023. URL: https://www.prosperity.com/ (accessed: 04.04.2024)

14. Comprtitiveness Ranking. 2023. URL: https://worldcompetitiveness.imd.org/ (accessed: 04.04.2024)

15. Times Higher Education World University Rankings. 2023. URL: https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2023/world-ranking (accessed: 04.04.2024)

16. Human Development Index. URL: https://hdr.undp.org/content/human-development-report-2021-22 (accessed: 04.04.2024)

17. Рейтинг стран мира по уровню ВВП. URL: https://www.worldbank.org/ (дата обращения: 04.04.2024)

18. Рейтинг стран мира по уровню валового национального дохода на душу населения. URL: https://www.worldbank.org/en/home (дата обращения: 04.04.2024).

19. Рейтинг стран мира по уровню образования. URL: https://hdr.undp.org/ (дата обращения: 04.04.2024)

20. Рейтинг стран мира по уровню счастья. URL: https://worldhappiness.report/ed/2023/world-happiness-trust-and-social-connections-in-times-of-crisis/#ranking-of-happiness-2020-2022 (дата обращения: 04.04.2024)

21. Рейтинг стран мира по уровню продолжительности жизни. URL: https://www.un.org/development/desa/pd/ (дата обращения: 04.04.2024)

22. Рейтинг стран мира по уровню безработицы. URL: https://ilostat.ilo.org/data/ (дата обращения: 04.04.2024)

23. Стратегия вхождения Казахстана в число 50-ти конкурентоспособных стран мира. URL: https://www.akorda.kz/ru/addresses/addresses_of_president/poslanie-prezidenta-respubliki-kazahstan-na-nazarbaeva-narodu-kazahstana-mart-2006-g (дата обращения: 04.04.2024)