Форсайт әдістемесі – ауылдық аумақтарды дамытуды стратегиялық жоспарлаудың негізі ретінде

Қазіргі заманғы болжау әдістемесі жеткілікті икемді және көп қырлы. Форсайт құралдарын басқарудың әртүрлі иерархиялық деңгейлерінде кеңінен қолдануға болады. Жүйелі тәсілді Foresight технологияларымен  үйлестіре пайдалану ауылдық аумақтарды олардың экономикалық және әлеуметтік құрамдастарын жақсарту тұрғысынан дамытудың стратегиялық жоспарларын жасауға мүмкіндік береді. Зерттеудің мақсаты – ауылдық аумақтарды дамытуды стратегиялық жоспарлауда Foresight әдістемесін қолданудың ғылыми негіздерін құру. Зерттеудің ғылыми жаңалығы Foresight әдістемесі негізінде ауылды дамытуды стратегиялық жоспарлау алгоритмін жасаумен және ауылдық жерлерде басқарудың аймақтық деңгейінде Foresight құралдарын қолдану бойынша практикалық ұсыныстар кешенін қалыптастырумен айқындалады. Біздің зерттеуімізде біз ауылды басқару мен дамытуды болжауда қолданылатын Foresight жобалары мен бағдарламаларын дәйекті түрде талдадық. Ауылдық аумақтардың дамуын болжау мен жоспарлауда әртүрлі елдерде Foresight әдістемесін қолдану қарастырылған. Зерттеуде ауылды дамытуды стратегиялық жоспарлаудың Foresight алгоритмі және оны жергілікті деңгейде жүзеге асыру механизмі ұсынылған. Процедураның негізгі құрамдас бөліктері ауылды дамытудың баламалы сценарийлерін кешенді Foresight талдауының нәтижесінде қалыптастырылды. Біз Foresight технологияларын ауылдық аумақтарды тұрақты дамыту стратегиясын қалыптастыру мен жүзеге асырудың жүйелі құралы ретінде пайдалану керек деп түйіндедік. Зерттеудің негізгі нәтижелеріне мыналар жатады: ауылды дамытудың Форсайттық зерттеулерінің тәжірибесін жалпылау; Foresight әдістемесі негізінде ауылды дамытуды стратегиялық жоспарлау алгоритмін әзірлеу; өңірлік деңгейде ауылдық аумақтарды дамытудың баламалы сценарийлерін қалыптастыру. Foresight әдістемесін пайдалана отырып әзірленген ауылды дамытуды стратегиялық жоспарлаудың әдістемелік тәсілдері мен ережелері ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуының жол карталары мен стратегиялық жоспарларын құруда пайдаланылуы мүмкін.

1. Calabrò F., Cassalia G. Territorial cohesion: evaluating the urban-rural linkage through the lens of public investments // Smart and Sustainable Planning for Cities and Regions: Results of SSPCR 2017 2. Springer International Publishing, 2018. P. 573–587.

2. Becker P. Corporate foresight in Europe: a first overview // Institute for Science and Technology Studies, University of Bielefeld, Germany. 2002. Vol. 27. P. 13–14.

3. Sanders Ch.P. Collected papers of charles sanders peirce // Harvard University Press. 1974. Vol. 5. URL: https://books.google.kz/books?hl=ru&lr=&id=G7IzSoUFx1YC&oi=fnd&pg=PR3&d

4. Аскаров А.А., Стовба Е.В. Зарубежный опыт стратегического планирования развития сельских территорий на основе форсайт-технологий // Вестник НГИЭИ. – 2019. – № 8(99). – С. 77–85.

5. Losch B. Can We Still Only Think ‘Rural’? Bridging the rural–urban divide for rural transformation in a globalized world // Development. 2015. Vol. 58. Р. 169–176.

6. Cairns G., Goodwin P., Wright G. A decision-analysis-based framework for analysing stakeholder behaviour in scenario planning // European Journal of Operational Research. 2016. Vol. 249. No. 3. P. 1050–1062.

7. UNIDO, Unido Technology Foresight Manual, Organization and Methods. United Nations Industrial Development Organization. Vienna, Austria, 2005. Vol. 1. URL: https://downloads.unido.org/ot/47/88/4788327/20001-_23148.PDF

8. Jones P. The futures of Canadian governance: foresight competencies for public administration in the digital era // Canadian Public Administration. 2017. Vol. 60. No. 4. P. 657–681.

9. Maggio A., Van Criekinge T., Malingreau J.P. Global food security: assessing trends in view of guiding future EU policies // Foresight. 2016. Vol. 18. No. 5. P. 551–560.

10. Gameiro M.B.P., Martins R.C. The rural development under regime of truth: the World Bank’s discourses // Sociedade e Estado. 2018. Vol. 33. P. 13–37.

11. Michalcewicz-Kaniowska M. et al. Rural development in European Union policy // Economic science for rural development. 2019. Vol. 50. P. 140–146.

12. Coppola A. et al. Endogenous and exogenous determinants of agricultural productivity: what is the most relevant for the competitiveness of the Italian agricultural systems? // AGRIS on-line Papers in Economics and Informatics. 2018. Vol. 10. No. 2. P. 33–47.

13. Debonne N. et al. The geography of megatrends affecting European agriculture // Global Environmental Change. 2022. Vol. 75. P. 102551.

14. Rosa A.B. et al. Participatory foresight and reflexive innovation: setting policy goals and developing strategies in a bottom-up, mission-oriented, sustainable way // European Journal of Futures Research. 2021. Vol. 9. No. 1. P. 2.

15. Cavallari L., Romano S. Foresight and the macroeconomic impact of fiscal policy: evidence for France, Germany and Italy // Online Journal Modelling the New Europe. 2018. No. 25.

16. Lohr F., Hallensleben S., Beyer-Kutzner A. Strategic dialogues for research policy making in Germany // Foresight. 2013. Vol. 15. No. 1. P. 19–28.

17. Costa F.A., Fernandes D.A. Dinâmica agrária, instituições e governança territorial para o desenvolvimento sustentável da Amazônia // Revista de Economia Contemporânea. 2016. Vol. 20. P. 517–518.

18. Minghui Z. et al. Literature review and practice comparison of technology foresight // Procedia Computer Science. 2022. Vol. 199. P. 837–844.

19. Parton C. Foresight 2020: The Challenges Facing China // The RUSI Journal. 2020. Vol. 165. No. 2. P. 10–24.

20. Torres L.A., Pena Jr.M.A.G. Foresight as decision-making support within bounded rationality in individuals and organizations–Embrapa’s strategic intelligence system–Agropensa’s case // Foresight. 2021. Vol. 23. No. 4. P. 477–495.

21. Amblard L. et al. Collective action and territory. Main issues and research avenues // Geographie, economie, societe. 2018. Vol. 20. No. 2. P. 227–246.

22. Shevchenko E., Stukach V. Foresight in Strategic Planning and Technology Foresight in Kazakhstan: making Decisions about Long-term Investment in Science, International Experience // Scholars Journal of Economics, Business and Management. 2018. Vol. 10. P. 240–249.

23. Абильдина А.Ш., Жанбаев Р.А., Сагинтаева С.С. Форсайт как инструмент определения новых стратегических направлений научных и технологических достижений // Вестник Национальной инженерной академии Республики Казахстан. – 2019. – № 2(72). – С. 210–219.

24. Шеломенцева В.П., Бейсембаева Г.М., Алтайбаева Ж.К. Инновационный подход в стратегическом планировании развития региона (на материалах Павлодарской области) // Вестник университета «Туран». – 2019. –№ 2. – С. 46–51.

25. Нурмуханова Г.Ж., Нуртаева Д.К. Системные императивы интеграции образования, науки и бизнеса // Вестник университета «Туран». – 2020. – № 4. – С. 27–33.

26. Шайкин Д.Н., Тұралин Ә.З. Солтүстік Қазақстан облысының шағын қалаларының әлеуметтік әлеуетінің резервтері // Аграрлық нарық проблемалары. – 2020. – № 1. – Б. 179–185.

27. Жалелева Р.З., Пастернак А.А., Жалелева С.З. Институциональный базис предпринимательской деятельности Казахстана // Economics: the strategy and practice. 2018. No. 2. С. 45–54.

28. Hines A. An audit for organizational futurists: ten questions every organizational futurist should be able to answer // Foresight. 2003. Vol. 5. No. 1. P. 20–33.

29. Алтухов А.И. Стратегия развития АПК главное условие реализации национальной агропродовольственной политики // Экономика региона. – 2011. – № 4. – С. 35–44.

30. Об утверждении научно обоснованных физиологических норм потребления продуктов питания. Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 декабря 2016 года № 503. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 13 января 2017 года № 14674.