Экономикалық құралулар жағдайындағы қазақстанның еңбек нарығының даму тенденциялары

Еңбек нарығына, кез келген басқа нарық сияқты, елде қалыптасып жатқан экономикалық жағдай әсер етеді. Сонымен бірге оның жай-күйі мен оны сипаттайтын көрсеткіштер қоғамның жалпы әлеуметтікэкономикалық жағдайының айқын көрсеткіші болып қана қоймай, әлеуметтік шиеленістің күшеюіне байланысты әртүрлі мәселелердің туындауын, тереңдеуін және өсуін көрсетеді. Бұл жұмыс еңбек нарығын анықтау мен сипаттаудың әртүрлі тәсілдерін жинақтайды, еңбек нарығының ағымдағы жағдайына әсер ететін факторлардың тенденцияларына, ауқымдарына және динамикасына, оның халық арасында жұмыспен қамтуды бөлудегі ерекшеліктеріне және трансформация бағыттарына жан-жақты талдау жасайды. Зерттелетін аспектілер мен факторлар еңбек нарығындағы дәстүрлі қатынастарды айтарлықтай өзгертеді. Бұл салада болып жатқан өзгерістер еңбек жағдайына да, жұмыс процесінің өзіне де әсер етеді. Бұл кейбір мамандықтардың жойылып, жаңаларының пайда болуына алып келеді, бұл бір жағынан жұмыссыздық деңгейінің ауытқуын тудырса, екінші жағынан әлеуетті жұмыскерлердің біліктілігіне қойылатын талаптарды арттырады. Қазіргі жағдай еңбек нарығындағы қатынастарды бақылауға және реттеуге бағытталған әртүрлі экономикалық агенттердің үйлестірілген қызметін ұйымдастыру бойынша шұғыл шаралар қабылдауды талап етеді.

1. Послание Главы государства К.К. Токаева народу Казахстана «Справедливое государство. Единая нация. Благополучное общество». 01.09.2022. URL: https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstvakasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-181130 (дата обращения: 10.04.2024)

2. Syzdykova A., Abubakirova A., Kelesbayev D., Omarova A., Amanıyazova G., Saubetova B., Anshayeva D. The Effect of export and imports on national income in Kazakhstan: econometric analysis // Revista ESPACIOS. 2019. P. 35–40.

3. Аубакирова Г.М. Трансформационные преобразования экономики Казахстана // Проблемы прогнозирования. – 2020. – № 1. – С. 155–163.

4. Мухамедиев Б., Темербулатова Ж. Экономическая трансформация Казахстана за три десятилетия независимости // Вестник КазНУ. Серия Экономическая. – 2021. – № 2(136). – С. 3–14. URL: https://doi.org/10.26577/be.2021.v136.i2.01.

5. Mussayeva G., Vishnevskaya N. Labor Market of the Republic of Kazakhstan: Transformation Stages and Current State // Proceedings of the IX International Scientific and Practical Conference «Current Problems of Social and Labour Relations» (ISPC-CPSLR 2021). Advances in Social Science, Education and Humanities Research. 2021, vol. 646, рр. 293–299.

6. Данков А. Посткризисный Казахстан: трансформация экономики и общества / Российский совет по международным делам. 20.01.2022. URL: https://russiancouncil.ru/analytics-and-comments/analytics/postkrizisnyy-kazakhstan-transformatsiya-ekonomiki-i-obshchestva/ (дата обращения: 21.12.2022)

7. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. URL: https://stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT104924 (дата обращения: 09.08.2024)

8. GINI coefficient (income distribution) / European Health information Gateway. URL: https://gateway.euro.who.int/en/indicators/hfa_617-0280-gini-coefficient-income-distribution/#id=27335 (accessed: 29.07.2024)

9. Экономическое неравенство населения в Казахстане. URL: https://halykfinance.kz/download/files/analytics/Halyk_Finance__Otchet_po_neravenstvu.pdf?ysclid=m055g7gvun132263931 (дата обращения: 25.07.2024)

10. World bank report 2021. At your service? Developing economies bet on service industries for growth (worldbank.org) URL: http://https://blogs.worldbank.org/en/voices/your-service-developing-economies-betservice-industries-growth (accessed: 25.07.2024)

11. Alshanskaya A.А., Azatbek, T.А. Assessment of Changes in the Structure of the Labor Market under the Influence of the Corona Crisis in Kazakhstan // Economics: the strategy and practice. 2022, no. 2(17), pp. 146–159. URL: https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-2-146-159.

12. Baltes B., Rudolph C.W., Bal A.C. A review of aging theories and modern work perspectives. The Oxford handbook of work and aging. Oxford University Press. Oxford, 2012. 744 р.

13. Социальный кодекс Республики Казахстан от 20 апреля 2023 года № 224-VII ЗРК. URL: https://vcihkj9cg1eu5m385hadw00yqjon6bf9.pdf (gov4c.kz) (дата обращения: 25.07.2024)

14. Feenstra R.C. Offshoring in the Global economy: microeconomic structure and macroeconomic implications. MIT Press, Ohlin lectures, 2010.

15. Stukalo N., Simakhov A. Global Trends in the Social Economy Development // International Economic Policy. 2021, no. 1(34), рр. 7–22. URL: https://doi.org/10.33111/iep.eng.2021.34.01.