Түркістан облысының ауыл шаруашылығы тиімділігіне тауар өндірушілер құрылымының әсерін эконометрикалық талдау

Бұл зерттеудің мақсаты – өңірдегі аграрлық саясатты жақсарту бойынша ұсыныстарды тұжырымдауға мүмкіндік беретін эконометрикалық модельдерді пайдалана отырып, Түркістан облысының ауыл шаруашылығының тиімділігіне шаруашылықтың әртүрлі нысандарының әсерін анықтау. Зерттеу гипотезасы. Тауар өндірушілердің құрылымы Түркістан облысының ауыл шаруашылығының тиімділігіне айтарлықтай әсер етеді деп болжануда. Атап айтқанда, ірі аграрлық кәсіпорындар өндіріс ауқымы мен жетілдірілген технологияларға қол жетімділіктің арқасында жоғары өнімділік пен экономикалық тиімділікті көрсетеді. Сонымен қатар, фермерлер мен шағын шаруашылықтар өндірістің әртүрлілігіне және аграрлық экономиканың тұрақтылығына маңызды үлес қоса алады, бірақ олардың тиімділігі қаржылық және техникалық ресурстарға жеткіліксіз қол жетімділікпен шектелуі мүмкін. Зерттеу барысында авторлар отандық және шетелдік зерттеушілердің әдеби шолу әдістерін, статистикалық әдісті, экономикалық-математикалық әдісті, модельдеуді және т.б. қолданды. Зерттеудің нәтижесі шағын және орта шаруашылықтарды олардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін қолдау шараларын қоса алғанда, өңірдің ауыл шаруашылығы құрылымын оңтайландыру жөніндегі ұсыныстарды әзірлеу, сондай-ақ тауар өндірушілер арасындағы ресурстар мен технологияларға қолжетімділігін жақсарту үшін кооперацияны дамыту болып табылады.

1. Allen J., Lawrence P. Economies of scale in agricultural production: a comparative study of large-scale and small-scale farming systems // Journal of Agricultural Economics. 2017, vol. 58(2), pp. 237–251. URL: https://www.pnas.org/doi/pdf/10.1073/pnas.1101419108

2. Fuglie K., Williams R. Technological change and agricultural productivity in developing countries: a meta-analysis // World Development. 2021, vol. 39(4), pp. 573–582. URL: http://www.journals.elsevier.com/world-development/

3. Ostrom E., Hess C. Understanding agricultural commons: small-scale farming and sustainable resource management // International Journal of the Commons. 2019, vol. 3(1), pp. 50–70.

4. Mueller C., Wade M. Agrarian structures in developing economies: the role of small-scale farms in agricultural development // Agricultural Systems. 2016, vol. 142, pp.51–62.

5. Foster A., Rosenblum T. Large-scale agricultural enterprises and their role in advancing technological change // Food Policy. 2018, vol. 74, pp. 176–185. URL: https://www.journals.elsevier.com/renewable-andsustainable-energy-reviews

6. Hannington G., Brown T. Cooperatives and smallholder farmers: enhancing access to markets and resources // Agricultural Economics Review. 2014, vol. 26(1), pp. 33–49.

7. Jones D., Miller S. The role of agricultural cooperatives in improving farm income and productivity: evidence from case studies // Journal of Rural Studies. 2015, vol. 39, pp. 193–202.

8. Doroth M., Clement R. The impact of government support programs on agricultural productivity and sustainability: a cross-country analysis // Food and Agriculture Organization Journal. 2020, vol. 45(3), pp. 105– 124.

9. Dabyltayeva N.E., Nurtayeva А. State and prospects of agricultural cooperation development in Kazakhstan // Bulletin of “Turan” University. 2022, vol. 1, pp. 36–41. URL: https://doi.org/10.46914/1562-2959-2022-1-1-36-41

10. Alavoine-Mornas F., Madelrieux S. Dairy cooperatives: what factors contribute to maintaining mountain dairy farming? // Journal of Alpine Research Revue de géographie alpine. 2019, vol. 2, pp. 103–109. URL: https://doi.org/10.4000/rga.2718

11. Key N., McBride W. Production Contracts and Productivity in the U.S. Hog Sector // American Journal of Agricultural Economics. 2003, vol. 85(1), pp. 121–133. URL: https://doi.org/10.1111/1467-8276.00106

12. Alho E. Farmers’ self-reported value of cooperative membership: evidence from heterogeneous business and organization structures // Agricultural and Food Economics. 2015, vol. 3(1), pp. 1–22.

13. Bijman J., Hu D. The Role of Cooperatives in Supply Chain Development. // Agricultural Economics. 2011, vol. 42(3), pp. 379–391.

14. Официальный сайт Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК. Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан / Статистический сборник за 2018–2023 гг. URL: https://stat.gov.kz/upload/iblock/abd/udf6kzz1gsd908awrgpzcve2fnn9itgx/C-06-%D0%93%20(%D1%80%D1%83%D1%81).pdf

15. Официальный сайт Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК. Казахстана в 2023 году. URL: https://stat.gov.kz/upload/iblock/816/9ocab37rl0c0s2csi6h4z6y3tgsnfps8/%D0%95-03-%D0%93%20(%D1%80%D1%83%D1%81).pdf

16. Хайруллина О.И., Баянова О.В. Эконометрика: базовый курс: учебник. – Пермь: ИПЦ «Прокростъ», 2019. – 176 с.

17. Akbari M., Foroudi P., Shahmoradi M., Padash H., Parizi Z., Khosravani A. The Evolution of Food Security: Where are we now, where should we go next? // Sustainability. 2022, vol. 14(6), pp. 3634–3654. URL: https://doi.org/10.3390/su14063634

18. Ansell C., Sørensen E., Torfing J. Co-creation for sustainability: The UN SDGs and the Power of Local Partnership // Agriculture. 2022, vol. 4(1), pp. 228–241. URL: https://www.emerald.com/insight/publication/doi/10.1108/9781839828782 ISBN: 978-180043798-2; 978-180043801-9. URL: https://doi.org/10.1108/9781800437982

19. Behl A., Jayawardena N., Bhardwaj S., Pereira V., del Giudice M., Zhang J. Examining the failure of gamification in implementing innovation from the perspective of problematization in the retail sectors of emerging economies // Technovation. 2024, vol. 2, pp. 129–138. URL: https://www.sciencedirect.com/science/journal/01664972 DOI:10.1016/j.technovation.2023.102902

20. Kumari S., Bharti N., Tripathy K.K. Strengthening Agriculture Value Chain through Collectives: Comparative Case Analysis // International Journal of Rural Management. 2024, vol. 17(2), pp. 40–68. URL: https://doi.org/10.1177/0973005221991438