Қазақстандағы электрондық коммерцияның даму тенденциясы

Қазіргі уақытта электрондық коммерция әлемдік экономиканың ең серпінді дамып келе жатқан сегменттерінің бірі болып табылады. Цифрлық трансформацияны белсенді жүргізіп жатқан Қазақстан жағдайында электрондық коммерция экономикалық өсуді ынталандыруда және тауарлар мен қызметтердің халық үшін қолжетімділігін арттыруда шешуші рөл атқарады. Елеулі әлеуетке қарамастан, Қазақстанда электрондық коммерцияның дамуы бірқатар қиындықтар мен шектеулерге тап болады. Жұмыста электронды коммерция және адам ресурстарын басқару бойынша отандық және шетелдік авторлардың әдебиеттеріне шолу ұсынылды. Электрондық коммерцияның даму ерекшеліктері мен бағыттары зерделенді, бүкіл әлемде және Қазақстанда электрондық коммерцияның даму тенденциялары зерттелді, онлайн режимінде отандық көшбасшының мысалын пайдалана отырып, жағдайы мен мәселелеріне талдау жасалды. Онлайн сауда бойынша көш бастап тұрған Kaspi.kz дүкенінің жағдайы, осал тұстары жайында талдау жасалып, ұсыныстар берілді. Электронды коммерция қызметкерлері арасында сараптамалық сауалнама жүргізіліп, нәтижелеріне талдау жасалынды. Талдау нәтижесінде Қазақстандағы электрондық коммерцияны дамытудағы мәселелерді шешу бойынша және әрі дамыту үшін ұсыныстар берілді.

1. Sigauri M.R., Azatbek T.A. E-commerce in the Age of Hyper-Personalized Advertising: Trends, Ethics and Future in the Global Economy // Development of digitalization and formation of the institutional environment of e-commerce: trends, problems and solutions. Astana, 2024. P. 320–323.

2. Gray P., Schneider G.P. Electronic Commerce, Ninth Edition. United States of America, 2011. Р. 4–50.

3. Кобелев О.А. Электронная коммерция: учебное пособие. 4 изд. – Санкт-Петербург: Издательство «Дашков и К», 2017. – 684 с.

4. Семейкина Е.В. и др. Интернет-магазин как форма электронной коммерции // Молодой ученый. – 2015. – № 11(91). – С. 977–980. URL: https://moluch.ru/archive/91/19513/ (дата обращения: 20.03.2024)

5. Саммер А., Дункан Г. E-commerce. Электронная коммерция. Маркетинг: Пятая волна. – М., 1999. URL: https://el-business.ucoz.ru/literatura/Marketing5wave.pdf (дата обращения: 05.03.2024)

6. Хэйг М. Основы электронного бизнеса / Пер. с англ. Косихина С. – М.: ФАИР-ПРЕСС, 2002. – 208 с.

7. Gomez Herrera M.E., Martens B., Turlea G. The drivers and impediments for cross-border e-commerce in the EU // Information Economics and Policy. 2014. No. 28. P. 83–96.

8. Hawk S. Comparison of B2C e-commerce in development countries // Marketing and Trade Electronic Commerce Research. 2004. No. 4(3). P. 181–199.

9. Fact Sheet: Key Barriers to Digital Trade. URL: https://ustr.gov/about-us/policy-offices/press-office/fact-sheets/2016/march/fact-sheet-key-barriers-digital-trade (accessed: 21.03.2021)

10. Lim K., Leung K., Sia Ch., Lee M. Is E-commerce Boundary-Less? Effects of Individualism– Collectivism and Uncertainty Avoidance on Internet Shopping // Journal of International Business Studies. 2004. No. 35. P. 545–559.

11. Cardona M., Duch-Brown N., Francois J., Martens B., Yang F. The macroeconomic impact of e-commerce in the EU digital single market // Institute for Prospective Technological Studies Digital Economy. 2016. URL: https://ec.europa.eu/jrc/sites/jrcsh/files/JRC98272.pdf (accessed: 09.08.2020)

12. Turgel I.D., Panzabekova A.Z., Symaniuk N.V. Arrangement of the national systems of regulatory impact assessment: experience of Russia, Kazakhstan, and Uzbekistan // Вестник Национальной академии наук Республики Казахстан. – 2020. – № 5. – С. 208–218.

13. Жанбозова А.Б. Электронная вовлеченность населения Казахстана как один из новых стандартов качества жизни // Экономическая безопасность в условиях цифровой экономики: трансформация векторов и подходов: в сборнике 26 докладов I научно-практической конференции. – Екатеринбург: Уральский институт управления. – 2019. – Том 1. – С. 50–55.

14. Жанбозова А.Б., Азатбек Т.А., Валиева С.Н., Тузелбаева И.Н., Жуманазаров К.Б. Рынок электронной коммерции в Казахстане: анализ состояния и направления развития // Economy: strategy and practice. 2021. No. 16(1). P. 34–48.

15. Ыдырыс С.С., Ерманкулова Р.И., Бюлент Ш. Economy: strategy and practice. 2019. No. 14(1). P. 123–134.

16. Об электронной коммерции в Республике Казахстан. 2022 // stat.gov.kz. URL: https://stat.gov.kz/ru/news/dolya-elektronnoy-torgovli-s-uchetom-marketpleysov-sostavila-12-5/h (дата обращения: 04.03.2024)

17. Доля маркетплейсов в электронной коммерции Казахстана превысила 80% // forbes.kz. URL: https://forbes.kz/actual/stats/marketpleys_dvigatel_elektronnoy_kommertsii_1704952913/ (дата обращения: 05.03.2024)

18. 45 крупнейших торговых интернет-площадок Казахстана–2023 // forbes.kz. URL: forbes. kz.URL: https://forbes.kz/articles/50-krupneyshih-torgovyh-I ternet-ploshadok-kazahstana-2024-7ec836 (дата обращения: 05.03.2024)

19. Маркетплейс // kaspi.kz. URL: https://ir.kaspi.kz (дата обращения: 05.03.2024)