Цифрландыру дәуірінде Қазақстанда экологиялық маркетинг пен оның құралдарын дамыту перспективалары

Қоршаған ортаға қамқорлық жасау тренді күннен күнге танымал болып келеді. Ғаламшар туралы мазасыздануымыз (қобалжуымыз, ойларымыз) көзқарасымызды өзгертуімізге (қайта қарауымызға) әкеледі. Тұтынушылардың өнімді саналы түрде тұтынулары жайындағы сұраныстарына жауап беру үшін бизнестің өз стратегиясын қайта қарауына тура келеді. Осы мақаладағы зерттеудің мақсаты – жасыл маркетингтің негізгі ұғымын, принциптерін, жүзеге асыру құралдарын және оны пайдалану талаптарын зерделеу. Зерттеу барысында авторлар келесі әдістерді қолданды: салыстырмалы талдау, қайталама деректерді талдау, сараптамалық сауалнамалар, жалпылау және топтастыру. Авторлар жасыл маркетинг құралдары мен пайдалану әдістеріне баса назар аударады. Фирманың барынша ашық және медиа кеңістікте белсенді болуы үшін цифрландыру жағдайында аталмыш құралдардың тиімділігін бағалау мақсатында негізгі көрсеткіштерді, сондай-ақ жарияландыру әдістерін ерекше бөліп көрсетеді. Авторлар өнімнің эко тазалығы жөнінде тұтынушыларды адастыру (шатастыру) мақсатында жалған эко таңбаларды қолдану, гринвошингті болдырмау үшін эко бренд туралы заңды қатаңдардыру мәселелеріне баса назар аударады. Қазақстан Республикасының эко тазалық, тұрақты дамуға басқан негізгі қадамдарын ерекше атап өтеді. Авторлар, әсіресе, дамып келе жатқан елдерде бизнестің экологиялық таза түріне көшуінің әсері  зор екенін атап өтеді. Зерттеуге маңызды қосымша Жасыл қаржыландыруға қатысушылар үшін «инвестициялық төлқұжат» құру және енгізу бойынша ұсыныс болып табылады, бұл ашықтықты арттыруға, тәуекелдерді азайтуға және инвесторлардың сенімін арттыруға көмектеседі, экологиялық таза жобаларға капитал салымдарын тартудың жаңа мүмкіндіктерін ашады.

1. Меры по борьбе с изменением климата. URL: https://www.un.org/ru/climatechange/paris-agreement (дата обращения: 13.09.2024)

2. Конференция ООН по изменению климата COP-28 // Информационно-аналитическое интернетиздание Орловской области. URL: https://regionorel.ru/novosti/novosti/konferentsiya_oon_po_izmeneniyu_klimata_cop_28/ (дата обращения: 14.10.2024)

3. Союз производителей органической продукции Казахстана. URL: https://eldala.kz/dannye/kompanii/1129-soyuz-proizvoditelej-organicheskoj-produkcii-kazahstana (дата обращения: 17.09.2024)

4. Казахстан заработал $35 млн. на экспорте органической продукции в Европу. URL: https://eldala.kz/blogs/13296-kazahstan-zarabotal-35-mln-na-eksporte-organicheskoy-produkcii-v-evropu (дата обращения: 19.09.2024)

5. Казахстанская ассоциация региональных экономических инициатив «ECOJER» URL: https://ecojer.kz/ru/page/kazahstanskaya-assotsiatsiya-regionalnyh-ekologicheskih-initsiativ-ecojer (дата обращения: 20.08.2024)

6. «О производстве органической продукции». Закон Республики Казахстан от 27 ноября 2015 года № 423-V ЗРК. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/Z1500000423 (дата обращения: 21.11.2024)

7. Технический регламент «Требования к маркировке продукции». Утвержден приказом Министра торговли и интеграции Республики Казахстан от 21 мая 2021 года № 348-НҚ. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/V2100022836 (дата обращения: 21.11.2024)

8. Baumgartner R.J. Green Business: An A-to-Z Guide // Sage Publications. 2020. 512 p.

9. Котлер Ф., Картаджайя X., Янг Д. Привлечение инвесторов. Маркетинговый подход к поиску источников финансирования // Альпина. Бизнес Букс. – 2012. – 240 с.

10. Peattie K. Green Marketing. The Marketing Book. Routledge. 2011. P. 611–628.

11. Ottman J.A. The New Rules of Green Marketing: Strategies, Tools, and Inspiration for Sustainable Branding. Greenleaf Publishing. 2011. 256 p.

12. Bekturova A. Digital Transformation and Its Impact on Sustainable Marketing Strategies in Kazakhstan // Central Asian Economic Review. 2022, pp. 45–58.

13. Tulepbergenova S., Zhunusova K. Integration of Environmental Principles in Digital Marketing Strategies in Kazakhstan // Sustainability and Environmental Management Journal. 2021, pp. 112–128.

14. Rizqiyana I., Wahyono W. The influence of eco-brand, eco-labelling and environmental advertisement on consumer purchasing behavior through Brand image // Management Analysis Journal. 2020, vol. 9, no. 2, рр. 211–220.

15. Schaltegger S., Bennett M., Burritt R.L. Environmental Management Accounting for Cleaner Production: Economic Tools and Applications // Springer. 2020. 450 p.

16. Krishen A.S., Dwivendi Y.K., Bindu N., Kumar K.S. A broad overview of interactive digital marketing: a bibliometric network analysis // Journal of Business Research. 2021, no. 131, рр. 183–195.

17. Caliskan A., Ozen Y., Ozturkoglu Y. Digital transformation of traditional marketing business model in a new industry area // Journal of Enterprise Information Management. 2021, no. 34(4), рр. 1252–1273.

18. Dash G., Kiefer K., Paul J. Marketing-to-millennials: marketing 4.0, customer satisfaction and purchase intentions // Journal of Business Research. 2021, no.122, рр. 608–620. URL: https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.10.016

19. Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 декабря 2021 года № 996. «Об утверждении классификации (таксономии) «зеленых» проектов, подлежащих финансированию через «зеленые» облигации и «зеленые» кредиты» URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000996 (дата обращения: 13.12.2024)

20. Alkhatib S., Kecskеs P., Keller V. Green marketing in the digital age: a systematic literature review // Sustainability. 2023, vol. 15, no. 16, pp. 1–16.

21. Machovа R., Ambrus R., Zsigmond T., Bakо F. The Impact of Green Marketing on Consumer Behavior in the Market of Palm Oil Products // Sustainability. 2022, no. 14, 1364 р.

22. Kiyak D., Grigoliene R. Analysis of the Conceptual Frameworks of Green Marketing // Sustainability. 2023, vol. 15, no. 21, рр. 1–20.

23. Woo E. The Relationship between Green Marketing and Firm Reputation: Evidence from Content Analysis // Journal of Asian Finance, Economics and Business. 2021, vol. 8, рр. 455–463.