ЖОО-ның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәнмәтінінде басқарудың қаржылық аспектілері

Мақалада ЖОО-ның бәсекеге қабілеттілігін арттыру мәнмәтінінде оны басқарудың қаржылық аспектілерін өзектендіру қажеттілігіне байланысты мәселелерге назар аударылды. Автор ЖОО-ның экономикалық қызметінің ерекшеліктерін қарастырады, сонымен қатар ЖОО-ның дербестігін арттыру жағдайында «ЖОО қаржылары» ұғымына тоқтайды, онда тек академиялық еркіндік ғана емес, сонымен қатар ЖОО-ның экономикалық дербестігі күшейтіледі. Әлемде бар жоғары оқу орындарын қаржыландырудың бес негізгі көзі атап өтілді: мемлекеттік қаржыландыру, студенттердің оқуы үшін ақы төлеуден түскен қаражат және студенттердің білім алуына байланысты басқа да төлемдер, қайырымдылық көмек көрсету, тауарлар мен қызметтерге арналған университеттерге жеке жарналар және коммерциялық ЖОО үшін күрделі салымдар. Қазақстан, Ресей және шет елдердің жоғары оқу орындарын мемлекеттік қаржыландырудың салыстырмалы талдауы келтірілген. Автор әлемдік тәжірибеде таралған білім беру шығындарын қаржыландыру үлгілерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін көрсетеді, меншік нысанына байланысты жоғары оқу орындарын қаржыландырудың аса маңызды тәсілдерін зерттейді. Мақалада ЖОО басқарудың қаржылық тетігінің құрылымы ұсынылған, қаржылық әдістер, қаржылық тетіктер, қаржылық құралдар, нормативтік-құқықтық қамтамасыз ету және т.б. сияқты негізгі элементтері қарастырылған. Жоғары оқу орнын басқарудың қаржылық тетігін құрудың маңызды шарты ЖОО мүдделерінің теңгерімі мен сыртқы стейхолдерлердің болуы және сыртқы ортамен ЖОО-ның қаржылық қарым-қатынасының нәтижелері болып табылады.

управление вузом, финансирование, конкурентоспособность, модели, анализ, расходы, обучение, баланс интересов, university management, funding, competitiveness, models, analysis, expenditure, tuition, balance of interests, ЖОО-ны басқару, қаржыландыру, бәсекеге қабілеттілік, үлгілер, талдау, шығындар, білім алу, мүдделер теңгерімі

1. Кодзаева И.М. Методологические аспекты управления финансами высших учебных заведений РФ: http://www.dissercat.com/content/metodologicheskie-aspekty-upravleniya-finansami-vysshikh-uchebnykh-zavedenii-rf#ixzz5dPlCjrDm.

2. Обзор национальной политики в области образования // Высшее образование в Казахстане. - АО «Информационно-аналитический центр», 2017.

3. Доскеева Г.Ж. Современное состояние государственного финансирования сферы высшего образования Казахстана // Глобальные вызовы и современные тренды развития высшего образования: сборник материалов конференции. - Алматы, 2013.

4. Тараканов В.В. Финансовый механизм системы высшего профессионального образования: сущность, структура, принципы функционирования // Вести Волгоградского государственного университета. Серия 3. Экономика. Экология. - 2009. - № 2 (15).