Ұлытаудағы этнотуризмді инновациялық дамыту

Қазақстан – өз халқының мәдени салттары мен дәстүрлерін дәріптеп сақтайтын көпұлтты мемлекет. Мәдени-тарихи және табиғи ресурстарға бай Қазақстанның алдында отандық және шетелдік туристерді тартатын туризм индустриясын дамыту міндеті тұр. Туризм әлемдік экономикада жоғары табысты жаңа жұмыс орындарын құрайтын ең тиімді салаларының бірі болып табылады. Мақалада туризмнің өзекті түрі – этнотуризмді дамытуға баса назар аударылады, себебі этнотуризм туристерге өз мәдениетімен және басқа халықтардың ұлттық ерекшеліктерімен танысуға, этносаралық қатынастарды нығайтуға мүмкіндік береді. Туристік өнім материалдық және материалдық емес компоненттерден тұратындықтан, қазіргі таңда этнотуризмнің инновациялық дамуы саласында ғылыми ақпарат жеткіліксіз және теориялық олқылықтар байқалады. Жұмыстың мақсаты Ұлытаудағы этнотуризмнің инновациялық дамуын зерттеуге бағытталған. Мақалада ғылыми зерттеудің әртүрлі әдістері қолданылды, соның ішінде салыстыру, SWOT-талдау, статистикалық талдау және т.б. Ұлытау – инновациялық дамуы өзекті болып табылатын Қазақстанның жаңадан құрылған облысы. Мәдени-тарихи және табиғи ресурстардың алуан түрлілігіне ие, Ұлытаудың отандық, сондай-ақ шетелдік этнотуристер үшін танымал туристік дестинацияға айналу мүмкіндігі бар. Ұлытаудағы этнотуризмнің дамуын талдай келе дайын этнотуристік өнімнің жоқтығы анықталды және өңірдегі этнотуризмді инновациялық дамыту жолдары қарастырылды.

1. Wаng Y., Shеn H., Yеа Sh., Lіngqіаng zhоu. Bеіng rаtіоnаl аnd еmоtіоnаl: Аn іntеgrаtеd mоdеl оf rеsіdеnts suppоrt оf еthnіс tоurіsm dеvеlоpmеnt. Jоurnаl оf Hоspіtаlіty аnd Tоurіsm Mаnаgеmеnt. 2020, no. 44, pp. 112–121. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2020.05.008

2. Kim Y., Ribeiro M.A., Li G. Tourism memory, mood repair and behavioral intention. Annals of Tourism Research. 2022, no. 93(3). DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2022.103369

3. Thе оffісіаl wеbsіtе оf Bureau of National statistics of Agency for Strategic planning and reforms of the Republic of Kazakhstan. URL: https://stat.gov.kz/ (ассеssеd: 27.08.2022)

4. Thе оffісіаl wеbsіtе оf Akimat of Karaganda region. URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/karaganda (ассеssеd: 27.08.2022)

5. Calero C., Turner L.W. Regional economic development and tourism: A literature review to highlight future directions for regional tourism research. Tourism Economics. 2020, no. 26(1), pp. 3–26. DOI: https://doi.org/10.1177/1354816619881244

6. WuT.,Yu-EnLin,WallG.,XieP.Aspectrumofindigenoustourismexperiencesasrevealedthroughmeansend chain analysis. Tourism Management. 2020, no. 76. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2019.103969

7. Smіth V. Hоsts аnd guеsts: Thе аnthrоpоlоgy оf tоurіsm. Phіlаdеlphіа: Unіvеrsіty оf Pеnnsylvаnіа Prеss, 1977.

8. Richards G. Cultural tourism: A review of recent research and trends. Journal of Hospitality and Tourism Management. 2018, no. 36, pp. 12–21. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jhtm.2018.03.005

9. Chistyakova O. Ethnic Tourism as Knowing Other. Journal of Philosophy. 2020, no. 24(4), pp. 720–729. DOI: https://doi.org/10.22363/2313-2302-2020-24-4-720-729

10. Zdebski J. Ethnic Tourism From a Psychological Perspective. Studies in Sport Humanities. 2021, no. 28, pp. 37–40. DOI: https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.8909

11. Cheng X., Van Damme S., Uyttenhove P. Applying the Evaluation of Cultural Ecosystem Services in Landscape Architecture Design: Challenges and Opportunities. Land. 2021, no. 10, p. 665. DOI: https://doi.org/10.3390/land10070665

12. Yun H.J., Zhang X. Cultural conservation and residents’attitudes about ethnic minority tourism. Tourism and Hospitality Research. 2017, no. 17(2), pp. 165–175. DOI: https://doi.org/10.1177/1467358415610624

13. A. Trupp et al. Gendered practices in urban ethnic tourism in Thailand. Annals of Tourism Research. 2017, no. 64, pp. 76–86. DOI: https://doi.org/10.1016/j.annals.2017.02.004

14. Martinez-Perez A., Elche D., Garcia-Villaverde P. From diversity of interorganizational relationships to radical innovation in tourism destinations: The role of knowledge exploration. Journal of Destination Marketing & Management. 2019, no. 11, pp. 80–88. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2018.12.002

15. Weiermair K. Product improvement or innovation: what is the key to success in tourism. Innovation and growth in tourism. OECD, Paris. 2006, pp. 53–69.

16. Tokarchuk O., Gabriele R., Maurer O. Development of city tourism and well-being of urban residents: A case of German magic cities. Tourism Economics. 2017, no. 23(2), pp. 343–359. DOI: https://doi.org/10.1177/1354816616656272

17. Carvalho L., Costa T. Tourism innovation – a literature review complemented by case study research. Book of proceedings vol. I – International conference on tourism & management studies –Aalgarve. 2011.

18. Schumpeter J. The Theory Of Economic Development, Harvard University Press, USA. 1934.

19. European Innovation Scoreboard 2004: ComparativeAnalysis of Innovation Performance. Commission Staff Working Paper, Brussels, 2004.

20. Cowan R., Van de Paal G. Innovation Policy in a Knowledge-Based Economy. 2000.

21. LundvallB.A. NationalInnovationSystems–AnalyticalConcept andDevelopmentTool.Organizations, Networks and Systems. 2005. Р. 43. DOI: https://doi.org/10.1080/13662710601130863

22. Divisekera S., Nguyen V. Determinants of innovation in tourism evidence from Australia. Tourism Management. 2018, no. 67, pp. 157–167. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2018.01.010

23. Bowie D. Innovation and 19 th century hotel industry evolution. Tourism Management. 2018, no. 64, pp. 314–323. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.09.005

24. Wikhamn W. Innovation, sustainable HRM and customer satisfaction. International Journal of Hospitality Management. 2019, no. 76, pp. 102–110. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2018.04.009

25. Shin J., Kim Y.J., Jung S., Kim C. Product and service innovation: Comparison between performance and efficiency. Journal of Innovation and Knowledge. 2022, no. 7. DOI:10.1016/j.jik.2022.100191.

26. Bertella G. Sustainability in wildlife tourism: Challenging the assumptions and imagining alternatives. Tourism Review. 2019, no. 74(2), pp. 246–255. DOI: https://doi.org/10.1108/TR-11-2017-0166

27. Martinez-Perez,A.,Elche,D.,&Garcia-Villaverde,P.Fromdiversityofinterorganizationalrelationships to radical innovation in tourism destinations: The role of knowledge exploration. Journal of Destination Marketing & Management. 2019, no. 11, pp. 80–88. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jdmm.2018.12.002

28. Hall C.M. Innovation and tourism policy in Australia and New Zealand: Never the twain shall meet. Journal of Policy Research in Tourism, Leisure and Events. 2009, no. 1(1), pp. 2–18. DOI: https://doi.org/10.1080/19407960802703466

29. Omerzel D.G. Innovativeness in Tourism: Model Development. Procedia Economics and Finance. 2015, no. 23, pp. 750–756. DOI: https://doi.org/10.1016/S2212-5671(15)00550-X

30. Yalu Liu Y., Wang Y., Dupre K., Cathy McIlwaine. The impacts of world cultural heritage site designation and heritage tourism on community livelihoods: A Chinese case study. Tourism Management Perspectives. 2022, no. 43. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tmp.2022.100994