Қазақстан Республикасындағы жобалық менеджменттің қазіргі жағдайы және дамуы

Жобалық басқару және жобалық тәсіл Қазақстанда мемлекеттің және оның өңірлерінің даму басымдықтарын іске асыру мақсатында серпінді дамуда. Жобалық тәсіл жұмыс нысаны және басқару тұжырымдамасы ретінде әртүрлі салаларда таралды: мемлекеттік басқару, құрылыс, энергетика, IT, консалтинг, қаржылық қызметтер, білім беру, өндіріс. Қызметтің көптеген салаларында табысты іске асырылған жобалардың айтарлықтай өсуі байқалады. Қазіргі уақытта мемлекеттік органдардың ұйымдастырушылық ортасында жобалық менеджмент тәжірибесі туралы ғылыми зерттеулер жеткіліксіз екенін айта кету керек. Мемлекеттік құрылымдардың қызметіне жобалық басқарудың әдіснамасын, құралдарын, әдістері мен механизмдерін енгізудің жандануына байланысты ұлттық жобаларды мемлекеттік ауқымда тиімді іске асыру үшін жобалық менеджменттің үздік тәжірибелерін тереңдетіп зерттеу қажет. Мақаланың мақсаты – экономиканың жеке және мемлекеттік секторына айтарлықтай әсер ететін Қазақстан Республикасындағы жобалық менеджменттің қазіргі жағдайы мен дамуын зерттеу. Зерттеудің теориялық маңыздылығы мемлекеттік басқару жүйесінде жобалық тәсілді қолдану туралы білімді жинақтаудан тұрады. Зерттеу әдіснамасы нормативтік құқықтық актілерге теориялық шолу, ретроспективті, салыстырмалы талдау, жалпылау, жүйелеу және аналогия әдістерін қамтиды. Ақпараттық база ретінде нормативтік-құқықтық актілер, статистикалық деректер және т.б. пайдаланылды. Осы шолу шеңберінде мемлекеттік бағдарламалар мен ұлттық жобаларды іске асыру призмасы арқылы мемлекеттік органдарда жобалық басқарудың даму серпіні сипатталған. Мемлекеттік органдарда қолданыстағы жобалық басқару бойынша нормативтік актілер қарастырылды. Жобалық тәсілдің әдіснамалық негіздері, жобаларды басқарудың классикалық және икемді тәсілдерінің мәні мен негізгі ұғымдары ұсынылған. Мемлекеттік бағдарламалар мен ұлттық жобаларды іске асыру кезінде туындайтын проблемалық мәселелер анықталды.

1. Первое заседание Высшего совета по реформам от 21.10.2020. URL: https://www.akorda.kz/ru/events/akorda_news/meetings_and_sittings/glava-gosudarstva-provel-pervoe-zasedanie-vysshego-coveta-poreformam

2. История и Современность СПМ РК. URL: https://spmrk.kz/about

3. Труды I съезда инженеров Казахстана, Алматы, КазГосИНТИ, 1993.

4. Казахстан–2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/K970002030_

5. Послание Президента Республики Казахстан – Лидера нации Нурсултана Назарбаева народу Казахстана «Стратегия «Казахстан–2050»: новый политический курс состоявшегося государства» от 14.12.2012. URL: https://www.akorda.kz/ru/events/astana_kazakhstan/participation_in_events/poslanieprezidenta-respubliki-kazahstan-lidera-nacii-nursultana-nazarbaeva-narodu-kazahstana-strategiya-kazahstan-2050-novyi-politicheskii-

6. В чем заключается инновационный подход к реализации нацпроектов от 19.10.2021. URL: https://strategy2050.kz/ru/news/v-chem-zaklyuchaetsya-innovatsionnyy-podkhod-realizatsii-natsproektov/

7. Послание Главы государства Касым-Жомарта Токаева народу Казахстана от 01.09.2020. URL: https://www.akorda.kz/ru/addresses/addresses_of_president/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomartatokaeva-narodu-kazahstana-1-sentyabrya-2020-g

8. Национальные проекты Республики Казахстан от 15.10.2021. URL: https://primeminister.kz/ru/documents/national-projects

9. Iivari J., Hirschheim R., Klein H.Adynamic framework for classifying information systems development methodologies and approaches: Journal of Management Information Systems. 2000, no. 17(3), pp. 179–218.

10. Project Management Institute (PMI). A Guide to the Project Management Body of Knowledge (PMBOK Guide), 6th edition, Pennsylvania: PMI. 2017.

11. Brinkkemper S. Method engineering: engineering of information systems development methods and tools: Information and Software Technology. 1996, no. 38(4), pp. 275–280.

12. Clarke A. A practical use of key success factors to improve the effectiveness of project management: International Journal of Project Management. 1999, no. 17, pp. 139–145.

13. Turner J., Keegan A. The management of operations in the project-based organization: Journal of Change Management. 2000, no. 1, pp. 131–148.

14. Gane C. Process Management: Integrating Project Management and Development. In Tinirello, P.C. (Ed.) New Directions in Project Management. 2001, pp. 67-82. Boca Raton, FL: Auerbach Publications.

15. Cockburn A. People and Methodologies in Software Development. 2003. Doctoral Dissertation. University of Oslo, Oslo, Norway.

16. Charvat J. Project Management Methodologies: Selecting, Implementing, and Supporting Methodologies and Processes for Projects. 2003. Hoboken, NJ: John Wiley & Sons, Inc.

17. Kerzner H. Advanced project management: Best practices on implementation. 2004. John Wiley & Sons.

18. Office of Government Commerce. Managing Successful Projects with PRINCE 2. 2009. Norwich, UK: The Stationary Office.

19. Ericsson. PROPS Manual for Project Managers. 2013. Ericsson, Stockholm, Sweden.

20. Spundak M. Mixed agile/traditional project management methodology–reality or illusion? ProcediaSocial and Behavioral Sciences. 2014, no. 119, pp. 939–948.

21. Muller R., Drouin N., Sankaran S. Modeling Organizational Project Management: Project Management Journal. 2019, no. 50, pp. 499–513. doi: https://doi.org/10.1177/8756972819847876.

22. McGrath S., Whitty J. Practitioner views on project management methodology (PMM) effectiveness: Journal of Modern Project Management. 2020, no. 8(1), pp. 188-215. https://doi.org/10.19255/JMPM02310.

23. Najdawi A., Shaheen A. Which Project Management Methodology is better for AI-Transformation and Innovation Projects? International Conference on Innovative Practices in Technology and Management (ICIPTM). 2021, pp. 205-210, doi: https://doi.org/10.1109/ICIPTM52218.2021.9388357.

24. Yusuf Y., Sarhadi M., Gunasekaran A. Agile manufacturing: The drivers, concepts and attributes: International Journal of Production Economics. 1999, no. 62(1), pp. 33–43.

25. Aguanno K. Managing agile projects. Lakefield, Canada: Multi–Media Publications Inc. 2004.

26. Agile Alliance. Manifesto for Agile Alliance Software Development. 2001. Retrieved from www.agilemanifesto.org

27. Hass K. The blending of traditional and agile project management: PM world today. 2007, no. 9(5), pp. 1–8.

28. Инициатива 7.8 Стратегического плана развития РК до 2025 года. URL: https://policy.thinkbluedata.com/sites/default/files/Strategic%20Development%20Plan%20until%202025%20%28RU%29.pdf

29. Государственные программы Республики Казахстан от 09.12.2020. URL: https://primeminister.kz/ru/documents/gosprograms

30. Об утверждении Правил осуществления проектного управления от 31.05.2021. URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000358