Таланттарды басқару адами капиталды қалыптастыру құралы ретінде

Қазіргі таңда басқару тәжірибесінде жаңа парадигманың қалыптасуына тәуелді, ұйымның адами капиталы туралы сөз қозғағанда таланттарды басқару ұғымы да пайдаланылады. Таланттарды басқару адами капиталды қалыптастыру құралы ретінде теориялық тұрғыдан сипатталып, стратегиялық маңыздылығын түсіну керек. Зерттеу мақсаты – таланттарды басқарудың мән жайын және мемлекет деңгейінде маңыздылығын нақтылау, дәлелдеу. Осы күнге дейін жасалған шетелдік іргелі және қолданбалы зерттеулерге әдеби шолу арқылы басты түсініктерге анықтама беріліп, теориялық негіздері жүйеленеді. Дарынды адамдарды тартуға, дамытуға және ұстап қалуға (сақтауға) бағытталған кәсіби өсуге ынталандырушы жүйенің қажеттілігі дәлелденді. Авторлар ұсынған тұжырымдар экономиканың барлық салаларында, әсіресе білім беру саласында басқару талантын енгізудің маңыздылығын арттырады. Бұл тенденция уақыт талабына байланысты өзгеретінін ескере отырып, нәтижелер зерттеу саласына теориялық және практикалық үлес қосады. Мемлекет үшін құндылықты көрсету барысында IMD (World Talent Ranking) институтының әлемдік деңгейде құраған рейтингіне талдау жүргізілді. Нәтижесінде таланттарды басқару ерекшеліктері мен кадр резервін қалыптастыру үрдісі кезінде оның тиімділігі дәлелденді. Қажетті мамандар тапшылығы мәселесін алдын-алу үшін, әлеуметтік тұрғыдан өзекті білім беру саласында таланттарды басқару маңыздылығы зерттелді.

1. Balcerzyk R., Materac J. Talent management as a concept of human capital management. SPSUTOM. 2019, no. 133, рр. 7–18.

2. Cappelli P. Talent on Demand: Managing Talent in an Age of Uncertainty. Boston: Harvard Business School Press. 2008, 1st edition, р. 288.

3. Coulson-Thomas C. Talent management and building high-performance organizations. Industrial and Commercial Training. 2012, vol. 44, no. 7, pр. 429–436.

4. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі. Ұлттық статистика бюросы. URL: https://stat.gov.kz/ (өтініш берілген күн: 25.04.2022)

5. Сабирова Р.К., Мусаева А.А., Тажиденов А.Р. Проблема трудовой миграции молодежи в Казахстане // Вестник университета «Туран». – 2021. – № 2. – С. 95–104.

6. World Talent Competitiveness Rankings – IMD. URL: https://www.imd.org/centers/worldcompetitiveness-center/rankings/world-talent-competitiveness/ (date of access: 25.04.2022)

7. Obisanma O., Amah E., Okocha B. Talent Management Strategies and Organizational Success of Universities in Rivers State. Global Academic Journal of Economics and Business. 2022. Vol. 4. No. 2. P. 42–53.

8. Schuler R.S., Jackson S.E., Tarique I. Global talent management and global talent challenges: Strategic opportunities for IHRM. Journal of World Business. 2011, Vol. 46. No. 4. P. 506–516.

9. Chambers E.G., Foulon M., Handfield-Jones H., Hankin S.M., Michaels E.G. The War for Talent. The McKinsey Quarterly. 1998. No. 3. P. 44–57.

10. Singh R.P. Talent management literature review. Feedforward: Journal of Human Resource. 2021. Vol. 1. No. 1. P. 43–48.

11. Tansley C. What do we mean by the term “talent” in talent management? Industrial and Commercial Training. 2011. Vol. 43. P. 266–274.

12. Karacay G. Talent Development for Industry 4.0. Industry 4.0: Managing. The Digital Transformation Springer Series in Advanced Manufacturing. Cham: Springer International Publishing. 2018, P. 123–136.

13. Turner P., Edger C., McPherson A. Talent and Talent Management. 2014, p. 22.

14. Lewis R.E., Heckman R.J. Talent management: A critical review. Human Resource Management Review. 2006. Vol. 16. No 2. P. 139–154.

15. Президентский молодежный кадровый резерв. URL: https://pkrezerv.gov.kz/ (дата обращения: 20.05.2022)

16. Кадырбекова У. Талант менеджмента в казахстанском бизнесе: уровень знаний и особенности применения // Вестник КазНУ. Серия Экономическая. – 2017. – T. 121. – № 3. – С. 95–104.

17. Pandita D., Ray S. Talent management and employee engagement – a meta-analysis of their impact on talent retention. Industrial and Commercial Training. 2018. Vol. 50. No. 4. P. 185–199.

18. Robbins S.P., Judge T. Organizational behavior. Boston: Pearson, 2013, 15th ed., p. 676.

19. Anjum N., Rahaman M.S. Human Resource Management amidst COVID-19 Pandemic: Behavioral Implications for HR Practitioners. Journal of Advanced Research in Economics and Administrative Sciences. 2022. Vol. 3. No. 1. Р. 57–66.

20. Martin L., Dabic M., Lord G. Talent management in English universities during the coronavirus pandemic. Thunderbird International Business Review. 2022, pp. 1–11.

21. Inc G. Analytics & Advice. About Everything That Matters. URL: https://www.gallup.com/corporate/244445/home.aspx (date of access: 22.04.2022)

22. Tyagi S., Singh D.G., Aggarwal T. Talent management in education sector. 2017. Vol. 6. No. 1. Р. 7.

23. «Педагог мәртебесі туралы» – Қазақстан Республикасы Заңының жобасы – «Әділет» АҚЖ. URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1900000645 (өтініш берілген күн: 25.04.2022)

24. Pelinescu E. The Impact of Human Capital on Economic Growth. Procedia Economics and Finance. 2015. Vol. 22. Р. 184–190.