Қазақстан аймақтарын дамыту стратегияларының (бағдарламаларының) «ақылды мамандандыру» моделінің критерийлеріне сәйкестігін бағалау

Зерттеу нысаны – «ақылды мамандандыру» моделінің ерекшеліктерінің көпшілігі Қазақстан аймақтарының дәстүрлі даму стратегияларында кем дегенде формалды түрде бар деген гипотеза. Гипотезаны тексерудің «таза» шарты: 2012–2021 жж. дейінгі аймақтарды дамыту стратегияларында (бағдарламаларында) «ақылды мамандандыру» тіркесінің болмауы; «ақылды мамандандыру» моделінің ескерілу белгісінің болмауы; мемлекеттік органдардың тиісті нұсқауларының болмауы. Мақалада Қазақстанның таңдалған аймақтарының инновациялық даму стратегияларын «ақылды мамандандыру» моделінің өлшемдеріне сәйкестігіне бағалау жүзеге асырылды. Зерттеудің ақпараттық базасы ашық көздер болды: нормативтік және құқықтық актілердің мамандандырылған базалары, аймақ Әкімшіліктерінің ресми интернет-сайттары. Зерттеудің гипотезасын сынау үшін RIS3 Self-Assessment Wheel (ақылды мамандандыру аймағының инновациялық стратегияларының өзін-өзі бағалау дөңгелегі) бейімделген ақылды мамандандыру әдісі қолданылды. Еуропалық комиссияның базалық әдістемесі 18 критерий бойынша аймақтардың стратегияларын балдық бағалауға (0–5 шкала бойынша) негізделеді, олар аймақтық ақылды мамандандыру стратегиясын құру және дамыту жөніндегі 6 қадамды егжей-тегжейлі көрсетеді. Аймақтық стратегияларды (бағдарламаларды) бағалау аяқталғаннан кейін түпкілікті нәтиже «тор» диаграммасы түрінде ресімделді, онда қаралған өңірлердің инновациялық дамуының күшті және әлсіз жақтары бөлінді.

1. European Commission. Regional Policy Contributing to Smart Growth in Europe 2020. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions (COM (2010) 553 final). Brussels: European Commission, 2018. URL: http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/communic/smart_growth/comm2010_553_en.pdf (accessed: 18.01.2023)

2. Kirzner I.M. Competition and Entrepreneurship. Chicago: The University of Chicago Press, 1973. 3 Foray D., David P., Hall B. Smart specialization – The concept // Knowledge Economists Policy Brief. 2009, no. 9(85), pp. 1–5.

3. Landabaso M., Foray D. From smart specialisation to smart specialisation policy. European Journal of Innovation Management. 2014, no. 17(4), pp. 492–507.

4. Landabaso M., McCann P., Ortega-Argilés R. Smart specialisation in European regions: Issues of strategy, institutions and implementation. European Journal of Innovation Management. 2014, no. 17(4), pp. 409–427.

5. Boschma R. Smart Specialisation and Regional Innovation Policy. Welsh Economic Review. 2016, no. 24, pp. 17.

6. Foray D. Smart Specialisation – Opportunities and Challenges for Regional Innovation Policy (1st ed.). London: Routledge, 2015.

7. Asheim B.T. Smart specialisation, innovation policy and regional innovation systems: What about new path development in less innovative regions? Innovation: The European Journal of Social Science Research. 2018, no. 32(1), pp. 8–25.

8. Crespo J., Balland P.-A., Boschma R., Rigby D. Regional Diversification Opportunities and Smart Specialization Strategies. Brussels: European Commission, 2017.

9. McCann P., Ortega-Argilés R. Smart Specialization, Regional Growth and Applications to European Union Cohesion Policy. Regional Studies. 2013, no. 49(8), pp. 1291–1302.

10. Boschma R. Constructing Regional Advantage and Smart Specialization: Comparison of Two European Policy Concepts. Evolutionary Economic Geography Series Paper No. 13.22. Utrecht: University of Utrecht, 2013.

11. Kotnik P., Petrin T. Implementing a smart specialisation strategy: An evidence-based approach. International Review of Administrative Sciences. 2017, no. 83(1), pp. 85–105.

12. European Union. The role of clusters in smart specialisation strategies: Directorate General for Research and Innovation. Luxembourg: Publications Office of the European Union, 2013.

13. European Commission. RIS3 guide. Brussels: European Commission, 2012.

14. Smart specialisation platform. 2011. URL: s3platform.jrc.ec.europa.eu/s3-platform (accessed: 18.01.2023).

15. Turgel I., Bozhko L., Ulyanova E. ‘Smart city’concept in digital economics: practice of Russia and Kazakhstan // International Journal of Economic Policy in Emerging Economies. 2022, no. 16(2–4), pp. 139– 157.

16. Satybaldin A.A., Nurlanova N.K., Kireyeva A.A. A New Policy of Spatial Development of Kazakhstan on the Principles of Inclusiveness and Smart Specialization // The Journal of Asian Finance, Economics and Business. 2016, no. 3(3), рр. 93–102.