Корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік және шағын және орта бизнестің тұрақты бизнес-стратегиялары

Мақалада шағын және орта бизнес (ШОБ) секторының корпоративтік әлеуметтік жауапкершілік (КӘЖ) пен тұрақты бизнес-стратегияларының өзара байланысы қарастырылады. Зерттеудің өзектілігі КӘЖ-дің компаниялардың бәсекеге қабілеттілігіне, инвестициялық тартымдылығына және әлеуметтік легитимдігіне тікелей ықпал ететін фактор ретіндегі рөлінің артуымен айқындалады. Зерттеудің мақсаты – КӘЖ-ді стратегиялық даму процестеріне интеграциялаудың бизнес-модельдердің тұрақтылығына әсерін анықтау және оны тұрақты даму стратегияларының іргетасы ретінде негіздеу. Зерттеу теориялық-шолу сипатында жүргізілді және ғылыми жарияланымдар, халықаралық ұйымдардың есептері мен эмпирикалық деректерге сүйенді. Жұмыс барысында жүйелік, салыстырмалы-талдамалық және контекстік тәсілдер қолданылып, сонымен қатар мазмұндық талдау мен концептуалды модельдеу элементтері пайдаланылды. Талдау нәтижелері көрсеткендей, КӘЖ-дің эволюциясы филантропиялық тәжірибелерден бастап ESG қағидаттарына негізделген стратегияларға дейінгі ұзақ жолды қамтиды. КӘЖ компаниялардың беделін нығайтып қана қоймай, ESG-қатерлерін төмендетіп, тұтынушылар мен инвесторлардың сенімін арттырады. ШОБ үшін негізгі кедергілер ретінде шектеулі ресурстар, институционалдық қолдаудың әлсіздігі және қысқа мерзімді жоспарлау көкжиегі анықталды. Дегенмен, Еуропа мен Қазақстан тәжірибесі КӘЖ-ді интеграциялау бизнес- модельдердің тұрақтылығын арттыратынын және жаңа бәсекелік артықшылық көздерін ашатынын дәлелдейді. Зерттеудің ғылыми құндылығы – КӘЖ-ді тұрақты даму стратегияларының іргелі элементі ретінде қарастыратын интегративті модельді ұсынуында. Жұмыстың практикалық маңыздылығы – ШОБ- та стратегиялық жоспарлауды жетілдіру және ұзақ мерзімді «win-win» шешімдерін қалыптастыру мүмкіндіктерімен анықталады

1. Третьяков О.В. Теоретико-методологические подходы к изучению социальной ответственности бизнес-структур // Горизонты экономики. – 2016. – № 5. – С. 92–100.

2. Соловей Т.Н. Социальная ответственность компаний: мотивация, тенденции и перспективы // Развитие территорий. – 2021. – № 3(25). – С. 28–37.

3. Беляева И.Ю., Пухова М.М. Совершенствование системы корпоративной социальной ответственности путем интеграции в систему корпоративного управления // Вестник Самарского государственного экономического университета. – 2016. – № 1. – С. 79–83.

4. Батаева Б.С., Чеглакова Л.М., Мелитонян О.А. Социально ответственное поведение компаний малого и среднего бизнеса в России: кросс-культурные координаты Г. Хофстеде // Российский журнал менеджмента. – 2020. – Т. 18. – № 2. – С. 155–188.

5. Бадыкова И.Р. Корпоративная социальная ответственность как управленческая инновация. – М., 2021. – 210 с.

6. Stoian C., Gilman M. Corporate social responsibility that pays: а strategic approach to CSR for SMEs // Journal of Small Business Management. 2017. Vol. 55. No. 1. P. 5–31.

7. Visser W. The age of responsibility: CSR 2.0 and the new DNA of business. John Wiley & Sons, 2011. 320 p.

8. Elkington J., Rowlands I.H. Cannibals with forks: The triple bottom line of 21st century business // Alternatives Journal. 1999. Vol. 25. No. 4. P. 42–46.

9. Pojasek R.B. ISO 26000 guidance on Social Responsibility // Environmental Quality Management. 2011. Vol. 20. No. 3. P. 85–93.

10. Beattie A. The three pillars of corporate sustainability. Investopedia. 2015. URL: https://www.investopedia.com/terms/c/corporate-sustainability.asp (accessed: 10.03.2025)

11. Lindgreen A., Swaen V. Corporate social responsibility // International Journal of Management Reviews. 2010. Vol. 12. No. 1. P. 1–7.

12. Khurshid H., Snell R.S. Examining distinctions and relationships between creating shared value (CSV) and corporate social responsibility (CSR) in eight Asia-based firms // Asian Journal of Business Ethics. 2022. Vol. 11. No. 2. P. 327–357.

13. Becerra-Vicario R., Palacios-González M.M., et al. Sustainable development through corporate social responsibility, corporate philanthropy and creating shared value // Technium Social Sciences Journal. 2020. Vol. 10. P. 291–305.

14. Schaltegger S., Lüdeke-Freund F., Hansen E. G. Business cases for sustainability: The role of business model innovation for corporate sustainability // International Journal of Innovation and Sustainable Development. 2012. Vol. 6. No. 2. P. 95–119.

15. Schaltegger S., Wagner M. (ed.). Managing the business case for sustainability: the integration of social, environmental and economic performance. Routledge, 2017. 400 p.

16. Velte P. Meta-analyses on corporate social responsibility (CSR): a literature review // Management Review Quarterly. 2022. Vol. 72. No. 3. P. 627–675.

17. Влияние интеграционных процессов на развитие казахстанской экономики // articlekz.com. URL: https://articlekz.com/article/28060 (дата обращения: 10.03.2025).